Holocaust of Hortiatis

Back to Exhibitions

Στον Μουσειακό χώρο του  “Ισλαχανέ ” στην Θεσσαλονίκη, συμετέχω στην ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο “Τέχνη – Λήθης Αντίδοτο”.  Η έκθεση είναι επετειακή για τα 80χρονα από το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη.

Το έργο μου με τίτλο «Φλογισμένα Τάματα Μνήμης και Θυσίας» είναι έργο μικτής τεχνικής κατασκευασμένο από: Μέταλλο, αερόχρωμα, τάματα, κερί, κόντρα πλακέ θαλάσσης. Διαστάσεις: 80cm(Υ) Χ 60cm(Π)

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ: Βασίλης Καρκατσέλης.
ΕΓΚΑΙΝΙΑ: Τετάρτη 02 Οκτωβρίου 2024 στις 18:30
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ: 02.10.2024 – 30.10.2024

Καλλιτεχνική και Ιστορική Σημασία του έργου.

Ο πίνακας «Φλογισμένα Τάματα, Μνήμης και Θυσίας» είναι μια υπενθύμιση ότι η τέχνη έχει τη δύναμη να ανακαλεί, να τιμά και να κρατά ζωντανή τη μνήμη των τραγικών γεγονότων. Μέσω των ταμάτων, του κεριού στο χρώμα της φωτιάς, του σταυρού και των αγκαθιών, το έργο μου συνδέει τον πόνο της θυσίας με τη διαχρονικότητα της μνήμης, και λειτουργεί ως φόρος τιμής στα θύματα του Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη που συνέβη στις 2 Σεπτεμβρίου 1944.

Με το έργο μου αυτό καλώ τον θεατή να σταθεί, να αναλογιστεί και να συλλογιστεί όχι μόνο τα γεγονότα του παρελθόντος, αλλά και την ευθύνη που έχουμε όλοι να διατηρούμε ζωντανή τη μνήμη αυτών που θυσιάστηκαν για έναν κόσμο πιο δίκαιο και ειρηνικό.

Ο Σταυρός και τα Αγκάθια: Το Σύμβολο της Θυσίας
Ο κεντρικός άξονας του έργου είναι ο σταυρός, ένα πανάρχαιο και βαθιά συμβολικό σύμβολο, συνδεδεμένο με τη θυσία και τον πόνο. Ο σταυρός, με τα τάματα πάνω του, γίνεται ένα συμβολικό σημείο συνάντησης του θείου και του ανθρώπινου πόνου, όπου οι θυσίες των θυμάτων γίνονται τάματα προς την αιώνια μνήμη. Οι ατσάλινες προεξοχές που υπάρχουν στην κορυφή θυμίζουν τα αγκάθια της σταύρωσης, τα οποία μεταφορικά αναπαριστούν τη φρίκη και τον αβάσταχτο πόνο των θυμάτων, καθώς η σφαγή τους και το κάψιμο ζωντανών ανθρώπων αντηχούν στους μεταλλικούς αυτούς «αγκαθωτούς» συμβολισμούς.

Η χρήση κοντραπλακέ θαλάσσης για τον σταυρό ήταν μια συνειδητή επιλογή. Είναι ένα υλικό ανθεκτικό στον χρόνο, παραπέμπει στη δύναμη της μνήμης που αντέχει στις αντιξοότητες. Δεν πρόκειται απλώς για ένα σύμβολο θρησκευτικό, αλλά για ένα μνημείο που στέκεται αγέρωχο απέναντι στον χρόνο, όπως και η ιστορική μνήμη του Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη.

Τα Τάματα ως Ψυχές Θυσιασμένων.
Στην παραδοσιακή ελληνική κουλτούρα, τα τάματα είναι αντικείμενα προσευχής και προσφοράς προς τους αγίους ή τον Θεό, με σκοπό την ικεσία για προστασία, υγεία ή λύτρωση.
Στο έργο μου, τα τάματα, τοποθετημένα πάνω στον σταυρό και σφραγισμένα με το κόκκινο κερί, λειτουργούν ως μεταφορές για τις ψυχές των θυμάτων. Αντί να είναι εκφράσεις πίστης ή ικεσίας, εδώ τα τάματα γίνονται σύμβολα των ανθρώπων που χάθηκαν στον βωμό της θυσίας. Το καθένα από αυτά φέρει το φορτίο μιας ζωής που αφανίστηκε κατά τη διάρκεια της φρικαλεότητας της σφαγής στον Χορτιάτη.

Κάθε τάμα γίνεται η φωνή μιας σιωπηλής ψυχής, η οποία προσπαθεί να κρατηθεί ζωντανή στη μνήμη μέσα από την τέχνη. Η τοποθέτησή τους πάνω στον σταυρό δεν είναι τυχαία· ο σταυρός αποτελεί το σύμβολο της απόλυτης θυσίας, και πάνω του κρέμονται οι ψυχές των αθώων, σφραγισμένες με τη θυσία τους. Με αυτόν τον τρόπο, τα τάματα δεν είναι απλά διακοσμητικά στοιχεία, αλλά «φορείς» της μνήμης και του μαρτυρίου.

Το Κόκκινο Κερί. Η Φωτιά της Θυσίας.
Το κερί με το κόκκινο χρώμα, σύμβολο του αίματος και της φωτιάς, υπενθυμίζει τη φρίκη της σφαγής και του ολοκαυτώματος που υπέστησαν οι αθώοι πολίτες.
Η φωτιά αυτή δεν είναι μόνο σύμβολο θανάτου, αλλά και της αιώνιας μνήμης. Κάθε κερί που καίγεται είναι μια θυσία και όπως το κερί καίγεται και φθείρεται φωτίζοντας, έτσι και η μνήμη αναγεννιέται από τις στάχτες, διατηρώντας ζωντανή τη θυσία αυτών που χάθηκαν.

In the Museum of the “Islahane” in Thessaloniki, I am participating in the group exhibition of contemporary art entitled “Art – Forgotten Antidote”. The exhibition is an anniversary for the 80 years since the Hortiatis Holocaust.

My participation has the title «Flaming tokens of worship, Memory and Sacrifice» and is a mixed media work made of: Metal, airbrush color, tokens of worship, wax, marine plywood. Dimensions: 80cm(H) X 60cm(W)

Curator: Vasilis Karkatselis
OPENING: 02 October 2024 at 18:30
EXHIBITION DURATION: 02.10.2024 – 30.10.2024

Artistic and Historical Significance.

The painting “Flaming tokens of worship.  Memory and Sacrifice” is a reminder that art has the power to recall, honor, and keep alive the memory of tragic events. Through the tokens of worship, the wax in the color of the fire, the cross, and the thorns, my work connects the pain of sacrifice with the timelessness of memory and serves as a tribute to the victims of the Hortiatis Holocaust, which occurred on September 2, 1944. 

With this work, I invite the viewer to pause, reflect, and contemplate not only the events of the past but also the responsibility we all bear to keep alive the memory of those who were sacrificed for a more just and peaceful world. 

The Cross and the Thorns: The Symbol of Sacrifice.
The central axis of the work is the cross, an ancient and deeply symbolic figure associated with sacrifice and pain. The cross, adorned with tokens of worship, becomes a symbolic meeting point between divine and human suffering, where the sacrifices of the victims become vows to eternal memory. The steel projections at the top resemble the thorns of the crucifixion, metaphorically representing the horror and unbearable pain of the victims, as their massacre and the burning of living people echo in these “thorny” metallic symbols.

The use of marine plywood for the cross was a conscious choice. It is a material that endures over time, referring to the strength of memory that withstands adversity. This is not merely a religious symbol but a monument that stands tall against time, just as the historical memory of the Hortiatis Holocaust does.

The Tokens of Worship as Souls of the Sacrificed.
In traditional Greek culture, tokens of worship are objects of prayer and offering to saints or God, intended as pleas for protection, health, or deliverance.
In my work, the tokens of worship, placed on the cross and sealed with red wax, serve as metaphors for the souls of the victims. Instead of being expressions of faith or supplication, here the tokens of worship symbolize the people lost on the altar of sacrifice. Each of them carries the weight of a life extinguished during the atrocity of the massacre at Hortiatis.

Each tokens of worship becomes the voice of a silent soul, striving to remain alive in memory through art. Their placement on the cross is not accidental; the cross symbolizes ultimate sacrifice, and hanging upon it are the souls of the innocent, sealed with their sacrifice. In this way, the tokens of worship are not mere decorative elements but “bearers” of memory and martyrdom.

The Red Wax. The Fire of Sacrifice.
The wax in red, a symbol of blood and fire, reminds us of the horror of the massacre and the holocaust endured by innocent citizens.
This fire is not just a symbol of death but of eternal memory. Every candle that burns is a sacrifice, and just as the candle burns and deteriorates while giving light, so too does memory regenerate from the ashes, keeping alive the sacrifice of those who perished.

 

Nikos Basias background image