«Μέσα από τα ερείπια ανοίγει η ψυχή καινούριο δρόμο», γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης.
Ερείπια αποτελούν θραύσματα ιστορίας που προκαλούν το ανθρώπινο βλέμμα αποζητώντας αναγνώριση, εικόνες του παρελθόντος που, όταν διασώζονται, μας ανταμείβουν με γνώση.
Ο Νίκος Μπασιάς εμπνέεται για την Ελευθερία από τα σπάργανα του αγάλματος του Θωμά Θωμόπουλου που κείτονται πεταμένα στον Προφήτη Ηλία.
Εκεί επί δεκαετίες, το άγαλμα της Ελευθερίας ήταν φύλακας της πόλης, ακοίμητος φρουρός πάνω από το γαλανό πέλαγο που αντιφέγγιζε στα τεράστια μάτια του.
Παρά την υπό αμφισβήτηση κακοτεχνία του αγάλματος, τούτο συμβόλιζε μία από τας λαμπρότερες σελίδες του μακραίωνος αγώνος των Κρητών διά την Ελευθερία.
Και μπορεί τώρα, τα γαλάζια τεράστια μάτια του, να μην αγναντεύουν την πόλη και να κείτονται στο χώμα, όμως το αίτημα για Ελευθερία είναι πιο επίκαιρο παρά ποτέ.
Για το έργο του Νίκου Μπασιά, ο Δρ. Μεγακλής Ρογκάκος αναφέρει:
Ὁ Κύπριος κυνικός φιλόσοφος Δημώναξ (π. 100-170) ἀνέφερε πώς «Mόνον εὐδαίμονα ἔφη τον ἐλεύθερον» (Ὁ ἀληθινά εὐτυχισμένος εἶναι ὁ ἐλεύθερος). Αὐτή ἡ οὐσιαστική εὐτυχία μπορεῖ κάλλιστα νά διακριθεῖ στο ἰδιαίτερο Ἂγαλμα τῆς Ἐλευθερίας που ἒστησε ὁ Θωμάς Θωμόπουλος το 1937 στον Προφήτη Ἡλία στα Χανιά. Το πρόσωπο τῆς θεᾶς Ἀθηνᾶς λάμπει με το χαμόγελο της ἰκανοποίησης και τα κάποτε ἐπιχρωματισμένα με γαλάζιο χρῶμα τεράστια μάτια της. Δυστυχῶς, ἀπο το 1968 βρίσκεται σωριασμένο στον χῶρο ὃπου κάποτε ὀρθωνόταν ὑπερήφανο. Ὁ Χανιώτης φωτογράφος Νίκος Μπασιᾶς ἐνδιαφέρθηκε για το σημαντικό ἐν λόγῳ ἂγαλμα. Στο ἒργο του συνέθεσε την ἱστορία του μέσῳ ἱστορικῶν και συγχρόνων φωτογραφιῶν ἒν εἲδῃ πάζλ. Στο κέντρο τῆς σύνθεσης ἒθεσε φωτογραφία τοῦ ἀκέραιου μαρμάρινου μοντέλου που φυλάσσεται στο Νομαρχιακό Μέγαρο Χανίων. Σε διάφορες στρατηγικές θέσεις χρησιμοποιεῖ τρεις φωτογραφίες ἀρχείου – μία ἀπο το ἐργαστήριο τη στιγμή που ὁ γλύπτης φιλοτεχνεῖ το ἂγαλμα, ἂλλη ὃπου ὁ γλύπτης ἐπιβλέπει το στήσιμο του με σκαλωσιές ἐπί τόπου, και τέλος μία ἒγχρωμη καρτ ποστάλ που το παρουσιάζει ὁλοκληρωμένο στον περιβάλλοντα χῶρο. Ἐπιπροσθέτως συμπληρώνει την ἱστορία με φωτογραφίες ἀπο τα σπάργανα τοῦ ἀγάλματος ὃπως εἶναι σήμερα σωριασμένα στον Προφήτη Ἡλία. Φρόντισε εἰδικῶς τα μέρη τῶν ποδῶν, τῆς ἀσπίδας και τοῦ προσώπου να ταιριάξουν με ἀντίστοιχα σημεῖα τοῦ μοντέλου. Ἂν και τα κομμάτια τοῦ πάζλ παρουσιάζονται ὡς τεκμήρια τῆς ἱστορίας με μεταξύ τους κενά, δίδουν μίαν ἐνιαία εἰκόνα τῆς κατάστασης και ἐκλιπαρούν για την ἠθική ἀποκατάσταση τοῦ ἀγάλματος και την διανοητική προάσπιση τῆς ἐλευθερίας.
Ὁ μεγεθυντικός φακός τοῦ φωτογράφου ἑστιάζει στην ἐγχάρακτη λέξη «ἐλευθερία» ὡς το ὑπέρτατο ἰδανικό τοῦ Δημώνακτος.
ΕΓΚΑΙΝΙΑ: Σάββατο 10 Ιουλίου 2021 στις 20:00
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ: 10.07.2021 – 10.09.2021
«The truly happy man is only the free one» is the title of the project, with which I participate at the “Cultural Foundation of Tinos”, in the group Contemporary Art Exhibition «Ex-Staseis, Attempts at the Representation of Liberty». It is a Thermal printing on aluminium (Metal Print), 100cm x 60 cm.
The exhibition is accompanied by a color catalog.
Curator: Megakles Rogakos, MA MA Phd
Opening exhibition: Saturday 10 July 2021, at 20:00.
Duration: 10.07.2021 – 10.09.2021
